Carillon Oude Kerk Voorburg

Het Voorburgse carillon, klokkenspel of beiaard is ondergebracht in de toren van de Oude Kerk in het historische centrum.

De toren dateert uit het einde van de dertiende eeuw en bestaat uit een twintig meter hoge vierkante onderbouw welke wordt bekroond met een achtkantige spits, die eveneens twintig meter meet.

Bijzonder is, dat deze spits geheel opgemetseld is, al is dat van buiten niet te zien omdat het dak in 1539 bekleed werd met leien.

De klokken
In vroeger tijden hebben in de toren ongetwijfeld klokken gehangen, maar daarover is niets bekend.
De oudste klok, die nu nog aanwezig is, stamt uit 1781. Het is een werkstuk van Johannes Maritz, weegt 230 kg en heeft een doorsnee van 72 cm. In de Tweede Wereldoorlog werd hij gevorderd en in 1944 met zo'n 200 andere klokken weggevoerd.
Het schip "Hoop op Zegen", dat het transport uitvoerde, liep echter op een dijk van de in aanleg zijnde Nood-Oostpolder en zonk. Na de oorlog kon het schip worden gelicht en werden de klokken teruggegeven aan de oorspronkelijke eigenaren.

Ter vervanging van een tweede klok, die niet terugkwam, werd in 1948 door de firma Van Bergen uit Heiligerlee de huidige uurslag klok gegoten. Met een doorsnee van meer dan een meter en een gewicht van 810 kg is deze bas-klok de zwaarste in de toren. Het opschrift luidt:

De klokkentoon, zo bruut gesmoord 1943
zij mocht niet lager blijven zwijgen
Weer wordt haar klare roep gehoord,
Weer kan haar lof ten hemel stijgen 1948

In aansluiting op de bas-klok schonk de Voorburgse bevolking drie klokken, die in 1967 door de firma Eijsbouts in Asten werden gegoten. Sindsdien laten deze vier klokken elk kwartier een voorslag horen. In de toren vermeldt een bronzen gedenkplaat:

Ter gelegenheid van de voltooiing van de restauratie
van deze kerk zijn door de omwonenden 3 luidklokken
geschonken, waardoor een klokkenspel ontstond.
(Fis bestaande klok, nieuw A, B en Cis)
Voorburg Maart 1968.

Alle vijf hierboven genoemde klokken zijn ook in gebruik als luidklok.

Het carillon
In 1984 heeft de Frans Mortelmans Stichting de Voorburgse gemeenschap een beiaard geschonken. Hiervoor goot de firma Eijsbouts vierendertig klokken. Samen met de bestaande voorslag van vier klokken ontstond toen een carillon van 38 klokken.





Op de tweede bronzen plaat in de torenhal staat te lezen:

Kerstavond 1984 kreeg deze toren een beiaard      
door uitbreiding van de aanwezige luidklokken met 34 klokken
geschonken aan de gemeente Voorburg door de
Frans Mortelmans Stichting, ter herinnering aan zijn
stichter Franciscus Gomarus Mortelmans
(Rotterdam 1889 - Voorburg 1964)

In 2005 schonken de Voorburgse Rotaryclubs een extra basklok, de 39^ste, met als opschrift:


Ik ben geschonken ter gelegenheid van 
60 jaar bevrijding en 100 jaar Rotary
door de Rotaryclubs Voorburg en Voorburg-Vliet                                                              

De vier andere basklokken hebben naast een randversiering eveneens een opschrift:

Klok 1:

Ik beier ter herinnering aan Frans Mortelmans stichter
van "De Frans Mortelmans Stichting" (1889 - 1964)

Klok 2:

Ik beier ter herinnering aan Cornelia van der Zwan,
Echtgenote van Frans Mortelmans (1902 - 1983)

Klok 3:

Ik beier als één van de 34 klokken die "De Frans
Mortelmans Stichting" aan Voorburg als beiaard schonk

Klok 4:

Ik beier "heel omringd van trotsche hoven" over Voorburg
(citaat uit "De Nederlandsche Stad- en
Dorpbeschrijver" van L.van Ollefen uit 1793)

De dertig volgende klokken dragen namen van de buitenplaatsen:

Wijze van bespelen
Via een stokkenklavier, op de zolder boven de klokken, worden de klepels tegen de binnenwand van de klokken getrokken. Door het instrument nauwkeurig af te regelen is het mogelijk alle nuances tussen pianissimo en fortissimo te laten klinken.

De zesentwintig laagste klokken hebben naast een klepel aan de binnenzijde ook een elektromagnetische hamer aan de buitenzijde, die wordt gebruikt door het automatische speelwerk. Hierdoor is het mogelijk om ieder uur een vooraf door de beiaardier geprogrammeerde melodie te laten klinken.

Torenuurwerk
Op de tweede torenzolder bevindt zich in een houten kast het torenuurwerk. Het werd in 1886 vervaardigd door I.W.F. Volcke uit Den Haag. De aandrijving van het uurwerk gebeurt nu elektrisch. De oude onderdelen, als de gewichten en de slinger die nodig waren voor het opdraaien van die gewichten, zijn bewaard gebleven. Op de kast is een messing plaat aangebracht waarop de volgende tekst is gegraveerd:

Het uurwerk is geschonken door
Mevrouw de Wed. P.J. Veeneka, geb. de Groot
en haren Zoon den Heer P. Veeneka
Voorzitter van het College van Notabelen
Als blijk van aandenken aan hun genoemden
Echtgenoot en Vader, in leven Secretaris-Rentmeester
Der Kerkelijke goederen van 1839 tot 1851
Voorburg 13 november 1886

NIEUWS

Immaterieel Cultureel Erfgoed
Onlangs heeft de beiaardcultuur de status van Immaterieel Cultureel Erfgoed verworven.
Op http://www.volkscultuur.nl/nationale-inventaris_40.html kunt u meer hierover lezen.

Schenking van de Frans Mortelmans Stichting op 30 juni 2013.
Een bedrag van € 10.000,- werd geschonken om het electrische speelwerk te vervangen. Dit speelwerk is duidelijk aan vervanging toe. De beiaardier programmeert deze apparatuur.

Gerda Peters is sinds oktober 2011 beiaardier van Voorburg.

Geboren en getogen in het centrum van Haarlem zijn beiaard- en orgelklanken Gerda Peters met de paplepel ingegoten. Gerda is aan het Sweelinck Conservatorium Amsterdam afgestudeerd voor orgel en kerkmuziek. Vervolgens heeft zij met goed gevolg het staatsexamen piano afgelegd. In 2008 slaagde zij voor haar diploma Master of Music in Carillon aan de Nederlandse Beiaardschool (NBS) te Amersfoort (faculteit muziek van de Hoge School voor de Kunsten te Utrecht). Gerda Peters is vaste organiste van de St. Pancratiuskerk te Sassenheim, beiaardier van Beverwijk en van Voorburg en 2^e stadsbeiaardier van Almere. Zij vervangt regelmatig collegabeiaardiers en geeft door heel Nederland concerten. Zie voor meer info haar website www.gerdapeters.nl. Tevens vormt zij samen met Sarina Brouwer (saxofoon) een duo en met Bas Westerhof speelt zij 4-mains. Verder heeft zij een privé leerlingenpraktijk in de Bollenstreek.

Stichting Vrienden van het carillon te Voorburg

Om continuïteit te verkrijgen in de bespeling van het Carillon is in 1985 de "Stichting Vrienden van het Carillon te Voorburg" opgericht. In het bestuur zitten afgevaardigden van de volgende serviceclubs: Lions Club Voorburg, Lions Club Voorburg Prinses Marianne, Rotary Club Voorburg, Rotary Club Voorburg-Vliet alsmede de ondernemersvereniging van Oud Voorburg, de wethouder cultuur van de Gemeente Voorburg en een Kerkrentmeester van de Protestantse Gemeente Voorburg als eigenaar van de toren.De serviceclubs en de ondernemersvereniging dragen bij in de kosten voor de wekelijkse bespelingen. Ten behoeve van de zomerconcerten trekt de stichting sponsoren aan. Verder trekt de stichting op andere wijze geld aan, waarbij het stichtingsbestuur zich ten doel heeft gesteld een vermogen te vormen om bespeling op langere termijn mogelijk te maken.

In overleg is het mogelijk tegen een vergoeding een bijzondere bespeling te laten plaatsvinden, zoals bij een huwelijk of (bedrijfs)jubileum. Daartoe kunt u zich wenden tot de beiaardier, Gerda Peters, tel. 0252 521529, email: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Als u het carillon een warm hart toedraagt kunt u vrijwillig een bijdrage overmaken op rekening NL51 INGB 0674 0401 71 t.n.v. "Stichting Vrienden van het Carillon te Voorburg".

Mailadres stichting
Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Postadres stichting
Vrienden van het Carillon te Voorburg
p/a Bruinings Ingenhoeslaan 2,
2273 KR Voorburg

Doelstelling van de Stichting Vrienden van het Carillon te Voorburg

Het inzamelen van gelden voor het bekostigen van beiaardconcerten op het Carillon in de Oude Kerk in de Herenstraat te Voorburg en voorts al hetgeen met een en ander rechtstreeks of zijdelings verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn, alles in de ruimste zin des woords.

Culturele ANBI

De Stichting Vrienden van het Carillon te Voorburg wordt aangemerkt als een culturele ANBI (algemeen nut beogende instelling). Daardoor is o.a. de bijzondere regeling voor aftrekbare giften op haar van toepassing. Voor meer informatie daarover wordt verwezen naar de website van de belastingdienst www.belastingdienst.nl/anbi.

Het RSIN/fiscaal nummer van de stichting is 804149872.

Hoofdlijnen van het beleidsplan

De stichting tracht haar doelstelling te verwezenlijken door activiteiten in de ruimste zin des woords. Het vermogen wordt kan worden gevormd door subsidies en donaties, schenkingen, erfstellingen en legaten, en alle andere verkrijgingen en baten. Het bestuur streeft naar een vermogen om bespeling op langere termijn veilig te stellen.

Functies/namen van de bestuurders

Het bestuur van de stichting bestaat uit ten minste drie, en ten hoogste twaalf leden. Het bestuur kiest uit zijn midden een voorzitter, een secretaris en een penningmeester.

Frans Kokshoorn, voorzitter, Rotary Club Voorburg
Bob Wesselius, secretaris, Lions Club Voorburg
Gert H. Teusink, penningmeester, Rotary Club Voorburg-Vliet
Mevrouw Agostina de Groot-Flores, lid, Lions Club Voorburg Prinses Marianne
Wang Ch. Choy, MKB
Mevrouw Els H. Beimers-Jurgens, lid, Kerkrentmeester Protestantse Gemeente Voorburg

Het beloningsbeleid

De leden van het bestuur van de stichting genieten geen beloning voor hun werkzaamheden. Zij hebben wel recht op vergoeding van de door hen in de uitoefening van hun functie gemaakte kosten, maar van dit recht wordt in het algemeen geen gebruik gemaakt.

De beiaardier is niet in dienst van de stichting, maar declareert een jaarlijks met het bestuur overeen te komen bedrag. Het overeengekomen bedrag voor de beiaardconcerten kan door het bestuur worden verhoogd voor bijzondere concerten en activiteiten van de beiaardier. 

Verslag van de uitgeoefende activiteiten 2014

Stond 2013 nog in het teken van de schenking van een speelcomputer aan de gemeente Leidschendam-Voorburg door de De Frans Mortelmans Stichting bij gelegenheid van zijn vijftigjarig bestaan, in 2014 hebben zich geen bijzondere gebeurtenissen voorgedaan. De taak van de Stichting Vrienden van het Carillon te Voorburg beperkt zich de bekostiging van een beiaardier die beiaardconcerten verzorgt en de speelautomaat programmeert.
De bespeling van het carillon door de beiaardier Gerda Peters vond om de week plaats rond het middaguur op de vrijdag. Verder bespeelde zij het carillon bij diverse gebeurtenissen als de Open Toren van de kerk, bij de Zomerserie/Open Monumentendag -voor deze serie worden tevens enkele gastbeiaardiers uitgenodigd- en de gebruikelijke bespelingen op kaarsjesavond van 17 tot 18 uur en een herhaling van 19 tot 20 uur.

Financiële verantwoording 2015

Balans per 31 december 2015

Resultatenrekening over 2015

Sponsors

De carillonconcerten worden financieel mede mogelijk gemaakt door bijdragen van fondsen, bedrijven en particulieren. In het ene geval is sprake van een jarenlange band, in het andere van een ondersteuning voor een jaar. Het bestuur is dankbaar voor de steun die de stichting krijgt, en het blijft actief trachten de continuïteit van de bespelingen zoveel als mogelijk is te verzekeren.

In 2016 en 2017 mocht de stichting van de volgende sponsors en fondsen steun ontvangen:

- Gemeente Leidschendam Voorburg
- Voorburgse Lions- en Rotaryclubs
- Repro-van der Kamp
- Oude Kerk Voorburg
en donateurs.